Η Εκκλησία μας συνηθίζει - τις παραμονές των μεγάλων Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών - να γιορτάζει τα προεόρτιά τους.
Έτσι γιορτάζουμε τα Προεόρτια των Θεοφανείων (5/1), τα Προεόρτια της Κοίμησης της Παναγίας (14/8), τα Προεόρτια της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (13/9), τα Προεόρτια της Μεταμόρφωσης (5/8) κλπ.
Τα Χριστούγεννα και η Ανάσταση δεν έχουν Προεόρτια. Ωστόσο η Κυριακή πριν από τα Χριστούγεννα χαρακτηρίζεται εορτολογικά ως "Κυριακή πρό της Χριστού Γεννήσεως" και στην ουσία επέχει θέση προεορτίων, ενώ η πρώτη Ανάσταση το πρωί του μεγάλου Σαββάτου, είναι στην ουσία τα προεόρτια της Λαμπράς Πανηγύρεως.
Από που άραγε πηγάζει η συνήθεια αυτή της Εκκλησίας;
Δεν είναι δύσκολο να απαντήσουμε αν ανατρέξουμε στην αθώα περίοδο της παιδικής μας ηλικίας. Τότε που οι γιορτές της ψυχής μας ξεκινούσαν μέρες πρίν από την ημερομηνία κάθε γιορτής. Τότε που η παιδική μας λαχτάρα και απλότητα μας έκαναν να προεορτάζουμε τα Χριστούγεννα και το Πάσχα από την ημέρα που κλείναν τα σχολεία. Προεορτάζαμε ακόμη και την γιορτή μας (αλλά και του πατέρα και της μάνας) από την προηγούμενη που άρχιζαν οι ετοιμασίες για την γιορτή, ξεκλέβοντας κανένα σοκολατάκι από τα αγορασμένα για το κέρασμα των επισκεπτών, ή τσιμπολογώντας κανά κεφτεδάκι ή ντολμαδάκι από τα πρώιμα της παραμονής που προορίζονταν για το γιορτινό τραπέζι.
Έτσι και η Εκκλησία. Η Εκκλησία η οποία ως Σώμα Χριστού, ποτέ δεν απέβαλε την παιδική αθωότητα και απλότητα (πως θα μπορούσε άλλωστε;). Η Εκκλησία που δεν "αντέχει" να περιμένει σαν καθωσπρέπει μεγάλος την ημέρα της γιορτής για να πανηγυρίσει, αλλά "σκανταλιάρικα" και υπαινικτικά προεορτάζει και χαίρεται προκαταβολικά πρίν τη γιορτή και εν όψει της. Με μια γλυκιά και παιδική ανυπομονησία. Ενίοτε και τραβώντας ανυπόμονα τον Εορταζόμενο από το μανίκι: "Δείξον ημίν ως προείπας Χριστέ την Ανάστασιν" και ξανά πάλι Δείξον ημίν...
Και νομίζω ότι είναι και ένδειξη διάσωσης μιας γνήσιας εκκλησιαστικής συνείδησης (και μιας παιδικής αθωότητας) η συμμετοχή μας (όσο και όποτε μπορούμε) στον εορτασμό των Προεορτίων των μεγάλων Γιορτών.
(Με αφορμή τα Προεόρτα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού
Ἀγάλλου οὐρανὲ καὶ ἡ γῆ εὐφραινέσθω, ὁ πανάγιος Σταυρός, προέρχεται ἡμᾶς, ἁγιάζων ἐν χάριτι, τοῦτον κατασπαζομένους, ὡς πηγὴν ἁγιάσματος, καὶ τῆς πάντων θεώσεως αἴτιον.
